Personen in de forensische zorg zijn niet goed te volgen door het ministerie van Justitie en Veiligheid, omdat informatie versnipperd is over diverse systemen. Daardoor weet de minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind niet of hij de doelstellingen van de Wet forensische zorg (Wfz) haalt, namelijk herstel van veroordeelden en vermindering van recidive. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer in het rapport In de zorg, uit het zicht.
Volgens de Algemene Rekenkamer beschikt de minister voor Rechtsbescherming op dit moment niet over de informatie die hij nodig heeft om te weten of hij deze doelstellingen bereikt, of zo nodig moet bijsturen. De Rekenkamer doet de aanbeveling om de kwaliteit van data te verbeteren. ‘Dan kan de minister beter uitvoering geven aan de Wfz en het parlement beter informeren over de resultaten van de geleverde forensische zorg.’ Jaarlijks worden ongeveer 20.000 mensen in de forensische zorg behandeld (waarvan driekwart ambulant). In 2020 gaf het Rijk hieraan € 971 miljoen uit. Dit regelt de Wfz. De minister voor Rechtsbescherming is verantwoordelijk voor de uitvoering en evaluatie van de Wfz.
Het ministerie meet wel veel in de forensische zorg, maar dit leidt niet tot weten, blijkt uit het rapport. Zo valt uit de beschikbare informatie nauwelijks op te maken of veroordeelden op tijd en op de juiste plek worden behandeld. Ook ontbreken er gegevens, bijvoorbeeld over de doorstroming naar de reguliere geestelijke gezondheidszorg. Verder meet het ministerie niet of de zorg heeft geleid tot een betere geestelijke gezondheid van de veroordeelde, of hoe groot het risico is dat iemand opnieuw een misdrijf pleegt. Er wordt alleen geregistreerd hoe vaak een zorgaanbieder dit risico meet. Het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) onderzoekt wel hoe vaak veroordeelden opnieuw in de fout gaan, maar dat onderzoek laat niet zien welke invloed forensische zorg daarop heeft gehad.
De minister en het parlement kunnen meer inzicht in de kwaliteit van forensische zorg krijgen, als data uit verschillende systemen (geanonimiseerd) meer worden benut en gecombineerd, denkt de Algemene Rekenkamer. Op die manier kwam de rekenkamer tot naar eigen zeggen interessante uitkomsten. ‘Een voorbeeld betreft personen die in een instelling voor forensische zorg worden geplaatst. Na analyse blijkt dat bij negentien procent van hen niet bekend is of ze terechtkomen in een instelling met het juiste beveiligingsniveau. En van tachtig procent is onduidelijk of de zorginstelling waar ze terechtkomen de juiste verblijfsintensiteit per patiënt biedt. Een ander voorbeeld ziet op crisisplaatsingen bij klinische behandeling in de forensische zorg. Het blijkt dat 23 procent daarvan niet op tijd was (binnen twee dagen) en dat van dertien procent niet bekend is of het op tijd was. Dat leidt tot risico’s voor de maatschappij en voor de personen zelf.’
Lees de blog van Ewout Irrgang, lid van het college van de Algemene Rekenkamer
