De Hoge Raad heeft op 26 november 2021 in een zaak tussen een vastgoedonderneming en de gemeente Montferland geoordeeld over de vraag: mag de overheid een perceel grond exclusief aan één partij te koop aanbieden of moet het alle gegadigden een kans bieden om het perceel te kopen?
De zaak
De gemeente Montferland was eigenaar van een perceel grond in het centrum van Didam, dat zij wilde verkopen aan een projectontwikkelaar. Bij de gemeente meldde zich ook een vastgoedonderneming als gegadigde, maar deze viste achter het net. De gemeente verkocht het perceel aan de projectontwikkelaar. Vervolgens heeft de vastgoedonderneming een kort geding aangespannen tegen de gemeente en de projectontwikkelaar. Zij betoogde dat de gemeente het perceel alleen mocht verkopen na een openbare en non-discriminatoire biedingsprocedure waarin alle gegadigden een kans hebben gekregen het perceel aan te kopen.
De vastgoedonderneming verloor de zaak bij de rechtbank en ook in hoger beroep bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Het hof oordeelde dat een gemeente niet verplicht is om gelegenheid tot mededinging te bieden bij de uitgifte van grond. De vastgoedonderneming stelde beroep in cassatie in bij de Hoge Raad.
De cassatieprocedure
De vastgoedonderneming heeft de Hoge Raad gevraagd de uitspraak van het hof te vernietigen. Zij heeft onder meer aangevoerd dat de overheid, in dit geval een gemeente, bij de verdeling van schaarse grond transparant moet zijn en ruimte moet bieden aan potentiële gegadigden om mee te dingen.
Advies plv. procureur-generaal
De plaatsvervangend procureur-generaal heeft de Hoge Raad geadviseerd(opent in nieuw venster)(verwijst naar een andere website) het cassatieberoep van de vastgoedonderneming te verwerpen en daarmee de uitspraak van het gerechtshof in stand te laten.
Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad heeft de vastgoedonderneming in het gelijk gesteld. De Hoge Raad oordeelt dat een overheidslichaam dat een onroerende zaak wil verkopen, gelegenheid moet bieden aan (potentiële) gegadigden om mee te dingen. Dat houdt in dat het overheidslichaam de koper moet selecteren in een selectieprocedure aan de hand van objectieve, toetsbare en redelijke criteria. Ook moet het overheidslichaam hierover vooraf informatie bekend maken. Deze verplichtingen volgen uit het gelijkheidsbeginsel, waaraan overheidslichamen zijn gebonden. Op dit punt verschilt de positie van een overheidslichaam van die van een private partij.
Dit is een leuke uitspraak waar we in de praktijk wel iets mee kunnen. Je loopt vaak tegen situaties op waar (lagere) overheid bij voortduring transacties sluit met dezelfde partijen. Met deze uitspraak kunnen marktpartijen proberen deze onjuiste handelwijze te eens doorbreken.
Publicatie op rechtspraak.nl
