• Geplaatst op: 28 februari 2023
• Laatst aangepast op: 28 februari 2023

• Door Anna Berlee

Dit jaar is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) vijf jaar van toepassing. En dat betekent dat het binnenkort ook weer eens tijd wordt voor een evaluatie, in 2024 welteverstaan. Om de Nederlandse inzet bij de evaluatie te bepalen gaat de regering in 2023 alvast ‘een Nederlandse visie op het gegevensbeschermingsrecht’ ontwikkelen. Hierin hebben effectief toezicht, rechten van minderjarigen en technologische ontwikkelingen speciale aandacht. 

Technologische ontwikkelingen

Breed glimlachend stonden daar aan het begin van dit jaar staatssecretaris Van Huffelen, Aleid Wolfsen en minister Weerwind op de foto bij de start van de nieuwe ‘Directie Coördinatie Algoritmes’ bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Hoewel de contouren van het nieuwe algoritmetoezicht inmiddels bekend zijn gemaakt, zullen we het komend jaar gaan zien wat de nieuwe algoritmetoezichthouder daadwerkelijk kan gaan betekenen zonder – vooralsnog  – wettelijk vastgelegde bevoegdheden en taken. Misschien biedt de aankomende AI-verordening meer houvast. Deze verordening zal naar alle waarschijnlijkheid dit jaar nog worden vastgesteld.
Over EU wetgeving gesproken… zou dit dan ook het jaar zijn dat we eindelijk (!?) groen licht krijgen voor de e-Privacyverordening? Het zou een vervanging betekenen van de ePrivacyrichtlijn die door de technologische ontwikkelingen van de laatste paar decennia toch wel aan vernieuwing toe is. Ik durf daar eigenlijk geen voorspellingen meer over te doen, maar de triloog is ook hier inmiddels aan de gang, dus wie weet! 

Effectief toezicht

We wachten in het kader van ePrivacy overigens ook nog altijd op de uitkomst van het onderzoek dat in 2021 werd aangekondigd door het Agentschap Telecom (tegenwoordig de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur). Het onderzoek dat − al dan niet gezamenlijk met de Autoriteit Persoonsgegevens − zou worden uitgevoerd naar de toegang van het CBS tot verkeersgegevens van gebruikers van telecommunicatiediensten bij T-Mobile. Ook is  het de verwachting dat het standpunt van de AP inzake het gebruik van Google Analytics in 2023 eindelijk kenbaar gemaakt zal worden.

In het kader van effectief toezicht is ook van belang dat er diverse nationale en Europese wetgeving in de steigers staat die hier van invloed op is. Zo is de ‘Verzamelwet gegevensbescherming’ inmiddels aangeboden ter behandeling aan de Tweede Kamer. Ook is al aangekondigd dat naar aanleiding van de evaluatie van de UAVG er meer wetgeving zal worden voorbereid. Illustratief in dat kader is ook het Planningsoverzicht Digitale Zaken 2023. Recent heeft de AP gekozen om nogmaals − ditmaal ongevraagd − advies te geven over de Verzamelwet en heeft daarbij een fikse wensenlijst ingediend van aanvullende bevoegdheden en taken. In dat kader ben ik ook benieuwd naar hoe de AP haar eigen rol bij het toezicht ziet. Het nieuwe focusdocument van de AP, dat vermoedelijk in 2023 wordt gepubliceerd, geeft wellicht een inkijkje. Over de AP gesproken: de toezichthouder zelf staat op het programma om in 2023 te worden geëvalueerd op grond van artikel 39 Kaderwet ZBOs.  

In Europa zijn de reeks nieuwe Acts (DSA, DGA, DMA, en Data Act) natuurlijk interessant, maar ik wil ook graag de aandacht vestigen op de zojuist aangekondigde verordening die de samenwerking tussen nationale toezichthouders in grensoverschrijdende zaken moet ‘stroomlijnen’. Ofwel, er komt misschien een harmonisatie van nationaal procedureel recht. De publieke consultatie over het onderwerp is zojuist geopend, dus voel u vrij om uw mening te geven.

Dit brengt ons naar de EDPB, waar nog aardig wat richtsnoeren in het vat zitten. Ik noem er een paar: Richtsnoeren over ‘anonimiseren’ en ‘pseudonimiseren’, het ‘gerechtvaardigd belang als grondslag’, ‘blockchain technologie’, ‘de verwerking van persoonsgegevens voor medisch- en wetenschappelijk onderzoek’, ‘het gebruik van sociale media door overheidsdiensten’ en ‘het gebruik van telemetrie en diagnostische gegevens’. De vraag is of deze in 2023 zullen worden gepresenteerd of dat we daar nog jaren op moeten wachten. De EDPB krijgt het namelijk ook druk met het kiezen van een nieuwe voorzitter in 2023 die meteen de EDPB mag verdedigen bij het Hof van Justitie in een zaak van WhatsApp en bij het Gerecht in twee zaken van de Ierse toezichthouder. 

Kinderen

Dat terwijl we ook nog wachten op de aangekondigde richtsnoeren van de EDPB over de verwerking van persoonsgegevens van kinderen. De richtsnoeren inzake het gerechtvaardigd belang zullen dit onderwerp ook van belang zijn. Verwerking(en) van persoonsgegevens van kinderen kwamen ook nadrukkelijk aan bod in de evaluatie van de UAVG (blz. 120) en het onderwerp staat ook op de agenda bij de regering in het kader van ‘Kinderrechten online’ waar we dit kwartaal nog een Kamerbrief over mogen verwachten.