Waar vroeger – vóór corona – de koffieautomaat of de waterkoeler nog steevast de plek was om te roddelen, heeft WhatsApp deze plek klaarblijkelijk overgenomen. Hoe zit het eigenlijk met werknemers die onbehoorlijke berichten versturen.
WhatsApp is tegenwoordig een veelgebruikt medium bij het versturen van smoezelige, smeuïge of smadelijke berichten. Gelekte WhatsApp-berichten hebben de afgelopen tijd steeds vaker geleid tot spraakmakend nieuws. Zo leidden in februari van dit jaar gelekte berichten van partijleden van Forum voor Democratie, waaronder voorman Baudet zelf, tot een hoop commotie.
Ook op de werkvloer is een kentering zichtbaar. Er is al diverse keren geprocedeerd over WhatsApp-berichten en of deze een ontslag (op staande voet) rechtvaardigen. Hoe zit dat?
Arbeidsrechtelijke consequenties
In de jurisprudentie wordt allereerst onderscheid gemaakt tussen berichten verstuurd in een WhatsApp-groep met een besloten of privékarakter en WhatsApp-groepen die hoofdzakelijk met het werk verbonden zijn. Berichten die in een groep met een privékarakter zijn gedeeld, zullen minder snel tot ontslag leiden. Grove uitlatingen van een Buitengewoon Opsporingsambtenaar in een WhatsApp-groep met vijf bevriende collega’s rechtvaardigden geen ontslag op staande voet, aldus de kantonrechter Limburg (ECLI:NL:RBLIM:2020:9473).
Dat betekent overigens niet dat in een besloten WhatsApp-groep met collega’s alles gedeeld mag worden. De kantonrechter Rotterdam oordeelde dat de beperking is gelegen in het feit dat collega’s de berichten als grievend en intimiderend (kunnen) ervaren en zich daardoor niet meer veilig voelen op de werkvloer. Het sturen van racistische afbeeldingen in een (besloten) WhatsApp-groep met collega’s was onvoldoende voor ontslag op staande voet, aldus de kantonrechter. Het verstrekken van een officiële waarschuwing en het organiseren van een sessie met de betrokken deelnemers van de Whatsapp-groep was volgens de kantonrechter een betere oplossing geweest (ECLI:NL:RBROT:2020:13008).
Ook de kantonrechter Haarlem oordeelde dat een ontslag op staande voet een te zwaar middel was. Op een vrijdagavond stuurde een werknemer aan een collega berichten over een leidinggevende. Deze berichten bevatten een foto van een grafsteen met als tekst “Voor altijd weg door de servercrash maar voorgoed in ons hart” en een foto van een lijkwagen met de tekst “hol schon mal den Wagen”. De naam van de leidinggevende stond in beide teksten vermeld. Op maandag heeft de werkgever de werknemer op staande voet ontslagen. De kantonrechter overwoog dat de inhoud van de berichten voor meerdere uitleg vatbaar was. Wel heeft de werknemer weliswaar de grens van het betamelijke overschreden door het gebruik van de afbeeldingen, maar de daarbij gevoegde teksten verdienden niet de (ernstige) kwalificatie van een regelrechte bedreiging, aldus de kantonrechter (ECLI:NL:RBNHO:2015:1829).
Dat kwalijke uitlatingen via WhatsApp mogelijk wel tot ontbinding op grond van verwijtbaar handelen kunnen leiden, volgt uit een arrest van het gerechtshof Amsterdam. Daarbij achtte het hof van belang dat de werknemer een leidinggevende functie had, en zij haar gedrag heeft gemanifesteerd richting ondergeschikten en in de WhatsApp-groep richting de raad van toezicht. Daarmee heeft zij de fatsoensnormen overtreden en zich ver buiten de grenzen van het toelaatbare begeven, aldus het hof (ECLI:NL:GHAMS:2021:27).
Waar ontslag op staande voet al snel een te zware sanctie (b)lijkt, kan een ontbindingsverzoek de werkgever mogelijk wel soelaas bieden. Kortom, denk na over wat je in WhatsApp-groepen deelt. Bevinden de door de werknemer opgestelde berichten zich al in de ether? Dan zal het noodlot zich overigens ook via WhatsApp kunnen openbaren: een ontslag op staande voet gegeven via WhatsApp kan rechtsgeldig worden geacht (ECLI:NL:RBROT:2019:7519).
