• Geplaatst op: 21 november 2022
• Laatst aangepast op: 21 november 2022

Berber Laarman heeft op 16 november aan de Vrije Universiteit haar proefschrift over ‘De rol van het recht als er iets misgaat in de gezondheidszorg’ succesvol verdedigd. Met dit proefschrift brengt Laarman in kaart dat wanneer er iets misgaat in de zorg, het belangrijk is dat patiënten op een open en eerlijke manier worden geïnformeerd.

• Door Oswald Nunes

Delen:

Share on linkedin Share on twitter Share on facebook Share on whatsapp Share on email

Ter beantwoording van deze hoofdvraag (‘Wat is de rol van het recht is als er iets misgaat in de zorg?”), worden drie deelvragen beantwoord. Allereerst wordt ingegaan op hetgeen ziekenhuizen moeten organiseren voor het bevorderen van openheid nadat er iets misgaat in de behandeling van een patiënt. Voorts wordt antwoord gegeven op de vraag wat de impact van het tuchtrecht is op het functioneren van artsen in persoonlijke, professionele en zakelijke zin en hoe die impact zich dan verhoudt tot een open werkomgeving en steun. Tot slot wordt uiteengezet op welke manier de Wet klachten, kwaliteit en geschillen zorg (Wkkgz) een goed antwoord probeert te geven op de problemen die worden ervaren bij de afwikkeling van medische schades. 

De deelvragen worden op hun beurt weer beantwoord door onderzoek in drie domeinen. Eerst is onderzoek verricht in Nederlandse ziekenhuizen naar de omgang met klachten en medische incidenten. Verder is kwantitatief onderzoek verricht aan de hand van een vragenlijstonderzoek naar de impact van medische tuchtprocedures op artsen die een tuchtmaatregel opgelegd hebben gekregen. Bovendien werd traditioneel juridisch onderzoek verricht naar openheid en de afhandeling van klachten en claims op grond van de Wkkgz. 

Uit het onderzoek komt onder meer naar voren dat het op instellingsniveau van belang is dat een zogeheten ‘just culture’ wordt nagestreefd, waarin het open bespreken en leren van fouten de norm is. Het kan voor zorgverleners soms lastig zijn om open te zijn. Zij kunnen na een incident zelfs hevige gevolgen ervaren in persoonlijke en/of professionele zin (‘second victim’). Verder blijkt uit het onderzoek dat de organisatie van openheid in ziekenhuizen kan leiden tot verkokering, als gevolg waarvan het probleem van patiënten niet (genoeg) wordt opgelost. Het probleem wordt immers gereduceerd tot het belang dat in de specifieke procedure centraal staat. Deze verkokering kan ook tot gevolg hebben dat patiënten juist helemaal niet in een koker terechtkomen en daardoor buiten beeld blijven.
Tot slot wordt duidelijk dat het medisch tuchtrecht een negatieve invloed heeft op de beroepspraktijk van zorgverleners en juist zelden leidt tot leren. Wel blijkt uit het onderzoek dat de Wkkgz de potentie heeft om de afhandeling van zowel klachten als claims te verbeteren. Wat uit het proefschrift van Laarman kan worden geleerd is dat het bij het oplossen van problemen rond medische fouten belangrijk is om te streven naar participatie van zowel de patiënten als de zorgverleners.