Deze maand publiceerde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) haar klachtenrapportage over 2020. De snelle lezer denkt wellicht: het gaat de goede kant op met de privacybescherming in Nederland. De AP rapporteert namelijk een afname van het aantal klachten (25.990 klachten, 8 procent minder dan in 2019). Er blijkt echter iets anders aan de hand te zijn…
Op grond van art. 77 van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) heeft iedereen het recht om een klacht in te dienen bij de competente privacytoezichthouder – in Nederland de AP – wegens vermeende schending van de privacyregels. Deze klachten bezorgen de AP een enorme berg werk: inmiddels is de wachttijd voor de behandeling van een klacht opgelopen tot gemiddeld zes maanden. Op 1 januari 2021 lagen er nog ongeveer 9.800 klachten op de plank. AP-voorzitter Wolfsen noemt deze achterstand op de website van de AP “pijnlijk”.
Inhoudelijk zag het grootste percentage (34 procent) van de klachten, net als in 2019, op de (slechte) naleving van de privacyrechten van betrokkenen door organisaties (bijvoorbeeld het recht op inzage). 15 procenten van de klachten ging over het ongewenst delen van persoonsgegevens met derde partijen. De AP ontving diverse corona-gerelateerde klachten, zoals over het temperaturen van werknemers en de afname van sneltests. Ook klaagden mensen over de verplichte horecaregistratie deze zomer; zo werd een vrouw een dag na een bezoekje aan een restaurant door een andere bezoeker gebeld voor een spannende date. Hij had haar gegevens van de registratielijst afgehaald, die blijkbaar open en bloot voor alle bezoekers op een tafeltje lag. De AP heeft een speciaal team opgericht dat zich ook in 2021 bezighoudt met corona-gerelateerde klachten.
Bekend is dat de AP al tijden pleit voor meer financiële middelen en recent werd in de Tweede Kamer nog een motie aangenomen om het budget van de AP te verhogen. Het demissionaire kabinet legde deze motie echter naast zich neer en op korte termijn hoeft de AP dus geen hulptroepen te verwachten. Wat doe je dan? Dan probeer je de instroom in te dammen. Zo gezegd, zo gedaan: de AP beperkte de openingstijden van het telefonisch spreekuur met 25 procent: er was dus simpelweg minder tijd om te klagen. Hoewel begrijpelijk van de kant van de AP, is dit uiteraard een zwaktebod. Klachten kunnen ook nog via een digitaal formulier of per post worden ingediend, maar juist de laagdrempelige mogelijkheid om telefonisch te klagen is belangrijk, zeker voor minder digivaardige personen. De AP geeft zelf aan dat de helft van de klachten telefonisch wordt ingediend en grotendeels ook telefonisch wordt afgehandeld. De AP rondde in 2020 21.150 klachten af, waarvan 12.280 telefonisch. Nut en noodzaak voor een goede telefonische bereikbaarheid zijn wat mij betreft daarmee aangetoond. Genoeg geklaagd: ik vestig mijn hoop op het nieuwe kabinet: kom maar door met dat ruimere budget!
