8 maart 2023 DOOR ELINE SNIJDERS & MARGOT HOVING
In de nieuwe rubriek ‘Uitgelicht’ wordt maandelijks een artikel uit een juridisch praktijktijdschrift open access gedeeld. Deze ronde een publicatie uit het Tijdschrift Arbeidsrecht Praktijk (TAP) van advocaten Eline Snijders (NautaDutilh) en Margot Hoving (Workx Advocaten) over de mogelijkheden van werkgevers en werknemers om arbeid(svoorwaarden) te vergroenen.
Een groenere of geen leaseauto, extra vakantiedagen of een hogere kilometervergoeding bij duurzaam reizen: er zijn genoeg ideeën om de arbeidsvoorwaarden te vergroenen. Tijdens de precontractuele fase heeft dit juridisch gezien echter weinig om het lijf.
Daarom zijn Snijders en Hoving voor hun artikel nagegaan welke arbeidsrechtelijke mogelijkheden werkgevers en werknemers hebben om – tijdens dienstverband – arbeidsvoorwaarden eenzijdig te vergroenen. De conclusie van de advocaten? Zowel werkgevers als werknemers hebben verschillende troeven in handen om eenzijdig niet-duurzame arbeidsvoorwaarden af te schaffen, groene arbeidsvoorwaarden te introduceren en de arbeid zelf te vergroenen.
Werkgeverstroeven
Zo kunnen werkgevers de klassieke wijzigingstechnieken van artikel 7:611 en 7:613 BW toepassen om niet-duurzame arbeidsvoorwaarden af te schaffen, waarbij het duurzaamheidsargument een significant onderdeel vormt van de belangenafweging.
Snijders en Hoving merken daarbij op dat wanneer werkgevers groene arbeidsvoorwaarden willen introduceren, de mogelijkheden tot het aanbieden arbeidsrechtelijk minder complex zijn, maar het risico zit in mogelijke ongelijke behandeling van werknemers.
Het individuele gewetensbezwaar
Werknemers kunnen zowel op individuele basis als vanuit de ondernemingsraad arbeid(svoorwaarden) vergroenen, stellen de advocaten in het artikel. Ze noemen daarbij een nieuw instrument dat een individuele werknemer kan inzetten – oorspronkelijk afkomstig uit het ontslagrecht -: het gewetensbezwaar.
Bij het gewetensbezwaar hoeft het namelijk niet altijd om een religieus bezwaar te gaan; ook maatschappelijke, politieke of ethische motieven gelden. Een werknemer kan hierop dus een beroep doen om de werkgever te stimuleren de arbeid te vergroenen, en zo – voor beide partijen – ontslag te voorkomen.
Ondernemingsraad
Verder heeft de ondernemingsraad de mogelijkheid om via het adviesrecht, instemmingsrecht en de eigen zorgtaak bij te dragen aan duurzaamheid en vergroening van een onderneming.
Genoeg opties kortom om het arbeidsrecht groen te doen kleuren. Hetgeen bovendien niet te voorkomen is met de komst van de Green Deal waarmee de Europese Commissie lidstaten, ondernemers en consumenten met zachte dwang stimuleert om duurzame(re) keuzes te maken.
Of er verdere Europese en Nederlandse wet- en regelgeving komt, die ook impact heeft op werknemers en werkgevers, is de vraag niet meer; de vraag is hoe snel. Hoog tijd dus, volgens Snijders en Hoving, om de reeds bestaande arbeidsrechtelijke troeven voor werknemers en werkgevers zorgvuldig in te zetten.
Nieuwsgierig naar het artikel? Klik hier voor de open access-versie binnen Sdu OpMaatL
